Để có một cây cảnh đẹp, khỏe mạnh, hình dáng (thế) đẹp theo ý muốn của người chơi cây cảnh, chúng ta phải cắt tỉa đúng kỹ thuật, chăm bón đúng quy trình thì mới có sản phẩm ưng ý, sau đây là đôi nét về kỹ thuật cắt tỉa cây cảnh:
I. CHỈNH HÌNH VÀ
CẮT TỈA
1. Tác dụng chính của chỉnh hình cắt tỉa
Điều tiết sinh trưởng phát
triển và cân bằng thế cây của cây trồng, giảm bớt bệnh sâu hại, thúc đẩy cây
trồng sinh trưởng khỏe mạnh, có lợi cho tạo thế cây đẹp và tạo hình nghệ thuật,
nâng cao tỉ lệ sống của cây chuyển dịch trồng, kéo dài tuổi thọ của cây và thời
gian ngắm cảnh thưởng thức.
2. Căn cứ của chỉnh hình cắt tỉa
Cắt tỉa chỉnh hình phải
căn cứ vào công năng cây trồng, mục đích ứng dụng, đặc tính chủng loại, điều
kiện tự nhiên và thế sinh trưởng, môi trường chăm bón, phản ứng cắt tỉa, đồng
thời phải chú ý đến tuổi cây, thế cây, hướng cành ra quả và hướng hoa.
3. Trình tự chỉnh hình cắt tỉa
Trước hết phải xác định
chủng loại cây cắt tỉa, xác minh rõ công năng và nhu cầu tạo hình, sau đó phải
quan sát hình cây của cây trồng có cân bằng hay không, phán đoán cành cốt cán,
cành to, cành nhỏ có phân bố hợp lý hay không, cành hoa có quá dày hay không,
hình cây có lộn xộn hay không. Tiếp theo là thao tác cắt tỉa cụ thể, tức là
hình thể hình học hoặc tiến hành điêu khắc cây, trước hết sau khi xác định kích
thước và hình dáng sau đó cắt tỉa, cuối cùng kiểm tra cắt tỉa có chỗ nào sai
sót hay không, miệng cắt có phẳng hay không, nếu có chỗ nào không tốt phải kịp
thời chỉnh sửa.
II. PHÂN CHIA THỜI
KỲ VÀ PHƯƠNG PHÁP CHỈNH HÌNH CẮT TỈA
A. CHỈNH HÌNH CẮT TỈA
1. Tác dụng của chỉnh hình cắt tỉa
Điều tiết sinh trưởng phát
triển và cân bằng thế cây của cây trồng, giảm bệnh sâu hại, thúc đẩy sinh
trưởng khỏe mạnh, có lợi cho tạo thế cây đẹp và tạo hình nghệ thuật, nâng cao
tỷ lệ sống của cây dịch chuyển trồng, kéo dài tuổi thọ của cây và thời gian
ngắm cảnh.
2. Căn cứ của chỉnh hình cắt tỉa
Chỉnh hình cắt tỉa cây
cảnh phải căn cứ công năng của cây, mục đích ứng dụng, đặc tính chủng loại,
điều kiện tự nhiên và thế sinh trưởng, môi trường chăm bón, phản ứng cắt chỉnh,
đồng thời còn phải tính đến tuổi của cây, thế cây, lượng cành ra quả và lượng
hoa.
3. Trình tự chỉnh hình cắt tỉa.
Trước hết phải xác định
chủng loại cắt tỉa, xác định rõ công năng và yêu cầu tạo hình của cây. Thứ đến
là phải quan sát hình cây của cây trồng có cân bằng hay không, phán đoán cành
cốt cán, cành to, cành nhỏ có phân bố hợp lý hay không, cành hoa có dày hay
không, hình cây có rối loạn hay không. Sau đó tiến hành thao tác cắt tỉa cụ
thể, tức là hình thể hình học đối nhau
hoặc tiến hành điêu khắc cây. Trước hết sau khi xác định kích thước và hình
dáng sau đó cắt tỉa. Cuối cùng kiểm tra cắt tỉa có chỗ nào sót hay không, miếng
cắt có bằng phẳng không, nếu có chỗ nào không tốt phải kịp thời chỉnh sửa.
B. PHÂN CHIA THỜI KỲ VÀ PHƯƠNG PHÁP
CHỈNH HÌNH CẮT TỈA
1.
Phân chia thời kỳ chỉnh hình cắt tỉa
Phân chia
thời kỳ chỉnh hình cắt tỉa do chủng loại và mục đích vun trồng khác nhau, căn
cứ đặc tính sinh vật học và mục đích vun trồng của chủng loài hoa cảnh khác
nhau, có thể chia ra cắt tỉa thời kỳ ngủ và cắt tỉa thời kỳ sinh trưởng còn gọi
là cắt tỉa mùa đông và cắt tỉa mùa hè. Cắt tỉa thời kỳ ngủ chủ yếu là cành
thưa, cắt ngắn. Cắt tỉa thời kỳ sinh trưởng là chủ yếu là tỉa âm, tỉa lá, tỉa
hoa, tỉa quả, tỉa mầm.
a.
Cắt tỉa thời kỳ ngủ
Cắt tỉa thời kỳ ngủ phần nhiều tiến
hành vào lúc cây ngủ đông hoặc mùa xuân sớm khi nhựa cây mới bắt đầu chảy, khi
thân mầm sắp sửa mọc ra. Trong quá trình thực tế vì khí hậu từng vùng khác
nhau, nói chung từ tháng 12 đến tháng 2 năm sau. Cắt tỉa thời kỳ ngủ ở vùng
phía nam mùa đông ấm hơn có thể tiến hành từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau. Cắt
tỉa quá sớm hoặc quá muộn đều có thể tổn thất dưỡng phần tương đối nhiều.
Loại hình cây hoa khác nhau, thời gian
cắt tỉa phải căn cứ vào tập tính, mức độ chịu rét của nó và mục đích cắt tỉa để
quyết định. Cây hoa thân gỗ sống nhiều năm thời kỳ ngủ cắt lại có thể thúc đẩy
mọc mầm mới tăng thêm nở hoa, giống cây nở hoa vào mùa xuân vào mùa đông và
trước khi nảy mầm vào đông xuân đều nên cắt tỉa, nên cắt tỉa sau thời kỳ ra
hoa.
b.
Cắt tỉa thời kỳ sinh trưởng
Cắt tỉa thời kỳ sinh trưởng tiến hành
sau khi cây nảy mầm đến trước khi cành phụ ngừng sinh trưởng, nói chung từ
tháng 4 – 10, chủ yếu là tỉa cành, hái tâm, cắt mầm, cắt bỏ cành khô, cành
bệnh, cành dài quá. Cụ thể có thể căn cứ thế sinh trưởng của cây và mục đích
chăm bón để tiến hành đúng lúc. Cây hoa dây leo chỉ cần trừ bỏ cảnh sâu, cành
mọc dày quá, cành già quá, bảo đảm thông gió thấu quang là được; cây hoa nở hoa
nhiều lần liên tục trong một năm sau khi nhú sinh cành mới ở thời kỳ sinh
trưởng, có thể cắt ngắn, phải cắt bỏ hoa hỏng sau khi nở hoa, để thúc đẩy nảy
mầm nách phần dưới cành mà hình thành càng nhiều cành hoa.
2.
Phương pháp cắt tỉa chỉnh hình
a.
Phương pháp chủ yếu của chỉnh hình
Có nhiều loài, nhiều dạng hình thức
chỉnh hình, nói chung có kiểu đơn, kiểu kép, kiểu chùm, kiểu cành cụp.
b.
Phương pháp chủ yếu của cắt tỉa
Phương pháp cắt tỉa hoa cảnh chủ yếu
có cắt tỉa bỏ mầm, cắt tâm, cắt cành, cắt ngắn cành, tỉa thưa cành, vít cành và
cắt ngọn. Ngoài ra còn có trừ mầm, cắt nụ hoa, hái quả, hái lá, khóa tổn
thương, cắt vòng, bó buộc.
+ Cắt bỏ mầm
Cắt bỏ mầm là thao tác trước khi mầm
nhú ra, cắt bỏ mầm dư thừa trên cành, còn gọi là cắt trừ mầm, mục đích là giảm
tiêu hao dinh dưỡng của mầm vô dụng, làm cho dưỡng phần tập trung vào mầm được
lưu giữ, thúc đẩy cây chính tươi tốt, khỏe mạnh, hoa to đẹp, quả sai đầy đặn.
+ Hái tâm (ngắt ngọn)
Hái tâm là nói thao tác hái ngắt đầu
ngọn cành hoạt ngắt bỏ ngọn của cành mới ra trong năm làm cho cành lá sinh
trưởng khỏe mạnh hoặc để thúc đẩy sinh phân nhánh. Hái tâm có thể thay đổi
phương hướng vận chuyển của chất dinh dưỡng, thúc đẩy mầm hoa phân hóa và đậu
quả, tăng tốc hình thành cây non nở rộng tán cây, có lợi cho hình thành chất gỗ
và mầm lá của cành cây, chăm sóc thời kỳ ra hoa của cây hoa cũng có thể thông
qua hái tâm để đạt được. Hái tâm nên vào thời tiết sinh trưởng và cây có diện
tích lá nhất định mới có thể làm.
+ Cắt ngọn
Cắt ngọn là một biện pháp kỹ thuật vào
mùa sinh trưởng chưa kết hái tâm để sinh trưởng quá mức, quá dài có bộ phận
sinh ra ngọn mới. Mục đích là để ức chế ưu thế đầu đỉnh của cây, có lợi cho
tích lũy dưỡng phần, làm cho tổ chức cành sung sức. Thúc đẩy cành bên mọc mầm,
tăng số cành trổ hoa và số hoa, hoặc làm cho cây thấp bớt, hình thành cây tròn
đẹp, hoa nở đều.
+ Cắt ngắn
Cắt ngắn là nói về vào mùa ngủ đông
cắt bớt một phần cành mới sinh trong năm. Mục đích là để kích thích mầm bên
dưới miệng cắt đâm chồi, làm cho nó sinh trưởng xanh tốt, cành lá xum xuê.
Căn cứ cắt đi bao nhiêu cành và miệng
cắt cành to nhỏ có tác dụng kích thích như thế nào, cắt ngắn có thể chia ra cắt
ngắn nhẹ, cắt ngắn vừa, cắt ngắn nặng và cắt ngắn cực nặng.
Cắt ngắn có thể thu hẹp cự ly vận
chuyển dinh dưỡng giữa lá cành và bộ rễ, có lợi cho cân bằng vận chuyển dưỡng
phần và chất dinh dưỡng, phá tan ưu thế đỉnh của cây, còn có thể khống chế tán
cây to nhỏ và cành ngắn dài.
+ Tỉa cành
Tỉa cảnh là thao tác cắt bỏ từ phần
gốc của cành, còn gọi là cắt tỉa thưa hoặc tỉa thưa. Đối tượng tỉa cành là cành
sâu bệnh, cành tàn lụi, cành rậm rạp, cành cây khô héo, cành sinh đôi, cành
chéo nhau quá dày, cành suy yếu sà xuống và cành khô.
Căn cứ cường độ tỉa cảnh có thể chia
ra tỉa nhẹ (tỉa cành chiếm 10% toàn bộ cành), tỉa vừa (cành tỉa chiếm 10% - 20%
toàn bộ cành), tỉa nặng (cành tỉa chiếm trên 20% toàn bộ cành).
Tỉa cành có thể làm cho cành phân bố
theo xu hướng đều hợp lý hơn, cải thiện điều kiện thông gió và thấu quang trong
tán cây, tăng tác dụng đồng hóa sản vật, có lợi cho mầm hoa phân hóa và nở hoa
kết trái.
+ Kéo cành
Dùng dây thừng hoặc dây kim loại kéo
góc cành to ra, buộc một đầu dây thừng hoặc dây kim loại cố định trên đất hoặc
trên cây; hoặc dùng thanh gỗ chống giãn góc cành ra, hoặc dùng vật nặng treo
vít cành xuống. Thời kỳ kéo cành thích hợp nhất là vào mùa xuân nhựa cây lưu
động, lúc này cành cây sinh ra một năm hoặc hai năm tương đối mềm yếu, góc độ
kéo ra dễ đến vị trí cần kéo mà không bị tổn thương cành. Cắt cành trong mùa
hè, kéo cành cũng là một việc không thể thiếu.
+ Cắt tán cây
Từ chỗ cao 2,5 – 3,8m của cành chủ cây
mầm, phương pháp cắt bỏ toàn bộ tán cây gọi là cắt tán cây. Cắt xén tán cây
chỉnh hình tu sửa, phần nhiều dùng vào cây gỗ rụng lá không có trục chính, sức
nảy mầm mạnh. Sau khi thông qua cắt tán, độ cao của điểm phân nhánh nhất, khi
trồng thành hàng, thành cụm có thể hình thành hiệu quả cảnh quan thống nhất.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét